Om elf uur hadden Herman Pieter Prangsma en ik (Natalie, redacteur) afgesproken op boerderij De Kreel in Ede. Van tevoren had hij me een routebeschrijving gestuurd van de laatste kilometers, want via Google Maps kun je de boerderij niet vinden. Bij hectometerpaaltje 41,5 linksaf de hei op, stond er. Mijn auto draaide een zandweggetje op en ik werd opgeslokt door de helder paarse heide.
De routebeschrijving was ik even vergeten. Na 20 minuten gaf ik toe dat ik verdwaald was en belde ik Herman Pieter. Hij kwam me ophalen ergens midden op de hei. Nou, de omgeving heb je al gezien! Je snapt nu vast waarom ik je uitnodigde om langs te komen.’ Zei hij lachend.
De natuurrijke omgeving van boerderij de Kreel is voor eigenaar Herman Pieter de reden om op een andere manier te boeren. ‘Toen ik na mijn studie hier in het bedrijf van mijn vader kwam werken, zei hij: nu moet je alles vergeten wat je hebt geleerd op school, want hier gaat alles anders.’ De natuur bepaalt mede de bedrijfsvoering op deze boerderij.
Herman Pieter is bezig met overname van het bedrijf van zijn vader. Die het bedrijf vanaf 1976 runde. Eerst was het een melkveebedrijf, maar sinds 2002 hebben ze alleen nog vleeskoeien. Waarvan ongeveer zestig stuks jongvee en zestig volwassen koeien. De koeien liggen in de stal op een dikke laag stro en mogen zelf beslissen of ze binnen of buiten staan.
Herman Pieter: ‘Van een perceel of hoekje gras dat ik oversla, lig ik niet wakker‘
Bedrijfsvoering bepaalt door de natuur
Dat de natuur mede de bedrijfsvoering bepaalt, zie je overal op de boerderij terugkomen. Zo grazen de koeien van kruidenrijk grasland wat in de zomer wordt gemaaid en gehooid voor in de stal. Voordat de percelen worden gemaaid worden ze gecontroleerd met een drone op jonge reeën. Deze beesten komen vaak uit het bos en zoeken beschutting in het hoge gras. ‘Zodra we een ree ontdekken in ons perceel, slaan we dat over met maaien. Zo kan het beestje in alle rust opgroeien. Het gaat mij niet om zoveel mogelijk produceren dat heb ik heel lang geleden losgelaten. Ik ga liever voor kwaliteit van leven voor mijzelf, mijn beesten en de omgeving. Ik heb ervoor gekozen om hier te boeren, dan vind ik dat ik rekening moet houden met wat hier leeft en bloeit. Van dat perceel of hoekje gras dat ik oversla, lig ik niet wakker. ‘ Aldus Herman Pieter.
Herman Pieter verbouwt zelf het voer voor zijn koeien. Op zijn akkers groeien aardappels, mais, gras en mengsels van graan, erwten, zonnebloemen en kruiden. De mengsels vormen een goede vruchtwisseling en leveren voer met goede voedingswaarde voor de koeien. De akkers zijn omringt door 7,5 hectare bloemrijke akkerranden die de leefomgeving zijn voor veel verschillende soorten insecten zoals vlinders en bijen. Op het erf heeft Herman Pieter een bijenhotel staan, gemaakt van een oude boomstam. En op zijn percelen staan houten palen in de grond waar (roof)vogels op kunnen landen, die op zoek zijn naar muizen. Kleine waterplassen, struiken en bomen in het weiland laat Herman Pieter staan omdat deze nuttig zijn voor vogels en insecten.
‘Door jezelf te zijn en eigen keuzes te durven maken, wordt het vak veel leuker’
Eigen afzet
Ik durf te zeggen dat ik onwijs veel respect heb voor mijn beestjes. Ik verzorg ze met veel liefde. Toen er ooit een handelaar kwam kijken naar mijn koeien, werd ik verdrietig van de manier waarop hij over mijn beesten sprak. Ze werden enorm ondergewaardeerd.’ Vertelt Herman Pieter. Nadat hij de handelaar had weggestuurd is hij zelf op zoek gegaan naar een afnemer die meer respect had voor zijn koeien en het mooie vlees wat ze geven. Zo kwam hij terecht bij een slager uit de regio. Die verkoopt nu het vlees van de Kreelse koeien en zelf verkoopt Herman Pieter ook een deel aan huis. Zo zorgen ze samen voor korte ketens.
Herman Pieter zou in de toekomst graag meer percelen met mengsels van graan, erwten, zonnebloemen en kruiden willen hebben. ‘Het is een prachtig product, het werkt goed voor de koe, het ruikt heerlijk en ik vind het een leuk product om te telen. Ik zou het graag aan collega-boeren uit de regio afzetten. Het stro wat ze nu kopen komt vaak uit Tsjechië wat niet duurzaam is om hierheen te halen.
Bewuste keuzes
Herman Pieter werkt niet biologisch, omdat hij wil kunnen ingrijpen als dit nodig is. Toch is hij wel heel bewust bezig met het maken van duurzame keuzes. ‘Ik geef het grasland bijvoorbeeld alleen kunstmest als het écht nodig is. Bij alle keuzes die ik maak, probeer ik rekening te houden met de omgeving.’
De toekomst
De landbouwsector maakt grote veranderingen door, het lijkt Herman Pieter dan ook leuk om zich naast het boeren op nog iets anders te kunnen focussen. Hij houdt zich bezig met catering en een restaurant bij de boerderij dat lijkt hem fantastisch. ‘Mijn droom is om de eerste boer met een Michelinster te zijn.’
Publicatiedatum op deze site: 4 oktober 2019
Dit verhaal is onderdeel van een serie artikelen voor deze website (tussen 2019 en 2021) waarin agrarisch ondernemers vertellen hoe zij werken aan de omslag naar kringlooplandbouw. Op Groeien naar morgen lees je verhalen van agrariërs die stappen zetten en maak je kennis met de Demobedrijven.