In de Achterhoek ligt landgoed Velhorst. Een landgoed waar je mooie wandelingen en fietstochten kunt maken door de natuur, langs parkbossen, boerderijen, akkers en heideveldjes. Sinds december 2018 zijn Arjen en zijn vrouw Winny er werkzaam als natuurboeren. Het doel van Arjen en Winny is om een positief effect te hebben op de biodiversiteit, natuur en producten van het landschap, waarbij ze de maatschappij betrekken, verbinden en inspireren.
In 2018 werden Arjen en zijn vrouw Winny na een uitgebreid selectieproces gekozen als pachters van de 85 hectare landbouwgrond binnen het landgoed Velhorst. Natuurmonumenten is eigenaar van de grond en was op zoek naar een agrarisch ondernemer die de grond kon beheren. De pachter moest iemand zijn met hart voor natuur, landschap en cultuur. Ook moest hij of zij het een uitdaging vinden om een extensief boerenbedrijf te exploiteren op het landgoed. Arjen en Winny voldeden hier perfect aan. Natuurmonumenten hoopt zo de natuurwaarden, biodiversiteit en landschappelijke waardes van het landgoed te behouden en waar mogelijk te vergroten.
De teelt op het landgoed
Het landgoed is heel geschikt voor een extensieve vorm van landbouw. De laaggelegen gronden gebruiken Arjen en Winny voor vee en de hogere gronden voor de teelt van verschillende gewassen.
Het vee op het landgoed zijn zeldzame rassen. De runderen zijn brandrode runderen en lakenvelders. Allebei oud-Hollandse runderen met een cultuurhistorische waarde. De schapen zijn Noordhollanders en de varkens zijn Bonte Bentheimers. Arjen: ‘We hebben gekozen voor deze speciale rassen, omdat we dit goed in het landschap vinden passen.’ Het vee wordt gehouden voor het vlees, maar ook in het beheer van de weilanden spelen ze een grote rol. Ze houden het gras kort, vertrappen de bodem en woelen het om.
De mest van het vee wordt gebruikt als voeding voor de bodems van de akkers op het landgoed. De akkers staan vol met verschillende soorten granen als haver en tarwe. Hier wordt muesli van gemaakt. De restmaterialen van de graanplanten worden verwerkt tot stro, wat weer naar het vee gaat. Naast het vee en het graan worden er ook allerlei biologische groenten, kruiden en fruitsoorten geteeld.
Alle producten die van het land komen, worden rechtstreeks verkocht aan lokale burgers. Dit doen Winny en Arjen via een webshop, een lokale supermarkt waar mensen werken met een afstand tot de arbeidsmarkt en via een lokale boerderijwinkel.
Arjen: ‘Op het landgoed hebben we een gesloten kringloop’
Wat betekent duurzame landbouw voor jullie?
‘Voor ons betekent duurzame landbouw dat we gezonde producten maken zonder dat dit ten koste gaat van de bodem of de omgeving. We sturen niet op de opbrengsten, maar op het verhogen van de natuurwaarden. Wij maken gebruik van kringlooplandbouw. Alle reststromen die we hebben, worden hergebruikt. De varkens eten de plantenresten die we overhouden van onze teelt en daarmee zijn ze de laatste schakel in de kringloop. Sinds de komst van de varkens is de kringloop binnen het landgoed gesloten.’
Een voorbeeld voor anderen
‘Graag willen we een voorbeeldbedrijf zijn voor duurzame landbouw.’ Vertelt Arjen. Naast zijn baan als natuurboer op Velhorst, werkt hij als docent op een agrarische hogeschool in Dronten. Het landgoed is een prachtige praktijkplek voor zijn studenten die er geregeld onderzoeken doen met betrekking tot de bodem en biodiversiteit van het landgoed. Zo kunnen Arjen en Winny over een tijd zien wat het effect van de extensieve manier van boeren heeft op het landschap.
Om burgers inzicht te geven in wat er allemaal gebeurt op het landgoed, worden er een aantal keren per jaar rondleidingen gegeven. Zo betrekken Arjen en Winny burgers bij het boerenbedrijf en hopen ze het gat tussen de boer en de consument te kunnen verkleinen.
Arjen: ‘Op ons landgoed laten we zien dat kringlooplandbouw toekomstbestendig is, zowel in ecologisch, economisch als sociaal opzicht. We hopen hier in de toekomst veel mensen mee te kunnen inspireren.’
Dit verhaal is onderdeel van een serie artikelen voor deze website (tussen 2019 en 2021) waarin agrarisch ondernemers vertellen hoe zij werken aan de omslag naar kringlooplandbouw. Op Groeien naar morgen lees je verhalen van agrariërs die stappen zetten en maak je kennis met de Demobedrijven.
Publicatiedatum op deze site: 30 september 2019