Podcast Voeten in de Aarde #5: Agroforestry
In deze aflevering van Voeten in de Aarde reist Marijke Roskam naar Geesteren in de Achterhoek, waar ze melkvee- en varkenshouder Robin Walvoort ontmoet. Naast zijn werk op het familiebedrijf is Robin onderzoeker bij Agro-innovatiecentrum De Marke, waar hij zich bezighoudt met onder andere methaanemissies en druppelirrigatie. Geïnspireerd door het onderzoek wat bij De Marke wordt gedaan, besloot hij voederhagen aan te planten op zijn eigen bedrijf. Een voederhaag is een vorm van agroforestry die bijdraagt aan biodiversiteit, bodemgezondheid en dierenwelzijn.
Ook Ceriel Lucker, senior beleidsmedewerker bij het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, schuift aan. Samen bespreken ze de voordelen van agroforestry en hoe boeren deze innovatieve landbouwvorm kunnen toepassen. Wat betekent dit voor het landschap, de koeien en de bodem? En welke ondersteuning is er beschikbaar? Ontdek in deze aflevering hoe bomen en struiken een sleutelrol kunnen spelen in toekomstbestendige landbouw.
Podcast Voeten in de Aarde #5: Agroforestry
00:00:01
Marijke: Dit is Voeten in de aarde. Een podcast waarin ik, Marijke Roskam, boerderij en land afreis om met agrariërs in gesprek te gaan over innovaties in de landbouw. Innovaties die kunnen zorgen voor een financieel gezond en robuust voedselsysteem in Nederland. Voor deze aflevering reis ik af naar Geesteren, in de Achterhoek. Ik ontmoet daar Robin Walvoort, die samen met zijn vader een melkvee- en varkenshouderij runt. Robin werkt daarnaast ook bij Agro-Innovatiecentrum De Marke, een melkvee onderzoeksbedrijf van Wageningen Universiteit, waar allerlei nieuwe innovaties worden getest en onderzocht. Zelf doet hij onder andere onderzoek naar methaanemissies, klei in de bodem en druppelirrigatie. Daarnaast krijgt hij ook heel wat inspiratie voor zijn eigen bedrijf. Zo leerde hij meer over agroforestry en hij besloot daarom vol enthousiasme voederhagen te planten.
00:00:57
Robin: Het is eigenlijk heel simpel: schakel een hovenier in en schakel een expert in die met jou de soorten bepaalt. Dan heb je eigenlijk op een hele laagdrempelige manier en in één dag, dan heb je alle bomen erin.
00:01:10
Marijke: Bij een agroforestry systeem worden landbouwgewassen of veeteelt gecombineerd met houtigen, zoals bomen en struiken. Voederhagen zijn daar dus een mooi voorbeeld van. Dit kan een heel positief effect hebben op biodiversiteit en bodemvruchtbaarheid en daarom zit het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur zich ook in voor deze landbouwvorm. Ik nodig Ceriel Lucker uit, die zich als senior beleidsmedewerker stort op het opschalen van agroforestry in Nederland.
00:01:40
Ceriel: Er zijn heel weinig boeren die ik gesproken heb, die ermee begonnen zijn, die na een paar jaar zeggen van: nee, dit is echt niks voor mij. De meeste gaan echt wel groeien door en willen groter en meer aanplanten.
00:01:52
Marijke: En zo zal ik samen met Ceriel en Robin verder praten over de kansen die er in agroforestry liggen. Maar eerst neemt Robin mij mee naar zijn land. We lopen door het groene gras richting de sloot, waar de voederhagen te zien zijn. Nu zijn de boompjes nog klein en dun, maar over een aantal jaar zullen ze steeds prominenter aanwezig zijn in de weilanden van Robin. En Robin vertelt mij meer over deze voeder hagen. Waar staan we en waar kijken we naar?
00:02:16
Robin: We staan nu bij de voederhaag, in het weiland en deze hebben we in de slootkant aangeplant.
00:02:23
Marijke: Hoe lang geleden zijn die bomen geplant? En misschien nog wel belangrijker, hoe lang heb je erover gedaan om van idee tot aanplanten te komen?
00:02:32
Robin: Ja, dat is een goede vraag. En van het voorjaar hebben we het eerste gedeelte aangeplant en afgelopen najaar het tweede gedeelte.
00:02:41
Marijke: Want je moet nadenken over wat voor type bomen. Want waar kijken wij nu naar? En ja, waar kun je allemaal wel niet uit kiezen?
00:02:49
Robin: Ja, de mogelijkheden zijn eindeloos en wij hebben een keuze gemaakt van tien bomen. En dat hebben we gedaan samen met Agroforestry Netwerk Gelderland en die hebben voor ons een keuze gemaakt. Want zelf kom je er eigenlijk ook niet uit, want je moet ook een keuze maken. Ga je voor inlandse soorten of voor exoten? En daar zijn de ecologen het ook niet helemaal over eens.
00:03:12
Marijke: Ze weten niet wat voor landschap we over 20/30 jaar hebben.
00:03:16
Robin: Ja klopt. En dan hebben we een ander klimaat. En welke soorten doen het dan goed in dat klimaat? En misschien moeten we ook wat soorten pakken die nu groeien in het noorden van Frankrijk.
00:03:28
Marijke: Er zijn recent aangeplant en twee jaar geleden aangeplant. Waar kijken we dan naar? Wat voor bomen in wording? En waarom hebben jullie die dan gekozen?
00:03:37
Robin: Dit is van afgelopen najaar. Ja en deze hebben wij gekozen omdat deze ook eetbaar voor de koeien zijn en bijvoorbeeld de wilg en de wilgenbast die bevat aspirine. En als een koe ergens last van heeft dan kan die de bladeren daarvan opeten.
00:03:55
Marijke: Dat wist jij ook allemaal niet hè?
00:03:57
Robin: Nee, dat wist ik ook allemaal niet. Nee, nee, heis me allemaal verteld.
00:04:00
Marijke: Ja, en jij was ook zo verbaasd over de impact van bomen die je aanplant. Kun je daar iets over vertellen als het gaat over biodiversiteit?
00:04:09
Robin: Ja klopt. Ik wist bijvoorbeeld niet dat er een bepaalde soort bomen in een gebied moet zijn, willen bepaalde insectensoorten voorkomen. Dus dat die bepaalde bomen er zijn, is cruciaal en anders heb je die hele soort niet.
00:04:24
Marijke: Is dat ook de drive om met die bomen aan de slag te gaan? Wat is jullie missie ermee?
00:04:30
Robin: Ja dat is eigenlijk de bijdrage aan de biodiversiteit en ik vind het ook een heel mooi gezicht.
00:04:36
Marijke: Ja, het ziet er schitterend uit en het gaat er nog mooier uitzien. Ja, dat besluit: Ga je het wel of niet doen? Wat zou je tegen andere ondernemers willen zeggen die daarover zitten te dubben?
00:04:48
Robin: Begin klein en begin bijvoorbeeld op een stukje van vijftig meter. En wij hebben het grootste gedeelte aangeplant in de slootrand, dus dan wordt het perceel wat. Ja, een meter tot anderhalve meter smaller. Dat zijn de vierkante meters niet en dan heb je ook water. En ja, diverse bomen bij elkaar en dan heb je eigenlijk een hele mooie biotoop.
00:05:14
Marijke: Nog even over dat netwerk, want je vertelde al dat heeft ons ontzettend geholpen. Voor de mensen die daar nog nooit van gehoord hebben, wat is zo'n agroforestry netwerk?
00:05:23
Robin: Ja, dat is eigenlijk kennisdelen. En er zijn experts en die hebben heel veel ervaring en daar kun je eigenlijk heel veel van leren. Het is eigenlijk een platform wat die kennisdeling mogelijk maakt.
00:05:35
Marijke: Dus niet alleen bomen planten, maar ook eens een boom opzetten met elkaar over hoe je het doet.
00:05:40
Robin: Ja, klopt. En ook nadenken over gezamenlijke afzet. Want er zijn ook enkele agrariërs en die hebben notenbomen aangeplant. En die zijn ook aan het nadenken over gezamenlijke afzet, maar ook gezamenlijke aanschaf van machines. En dat is het heel mooi dat je dan bij elkaar komt, want dan weet je elkaar ook te vinden, Want zo ja, dan heb ik geen idee welke boeren daar allemaal mee bezig zijn.
00:06:08
Marijke: Tot slot voordat we zo aan tafel gaan. Zonet spraken we je vader even, die zei: ja, ik heb hier de dagelijkse leiding. Maar Robin die verzint alles. Is dit bomenplan ook uit jouw hoofd ontsproten?
00:06:19
Robin: Ja, dat klopt eigenlijk. En het heeft ook wel veel te maken met mijn werk, want ik werk bij Agro Innovatiecentrum De Marke. Dat is een melkvee onderzoeks boerderij van de Wageningen Universiteit. Ja, en daar kom ik heel veel mensen tegen met hele leuke ideeën en dat brengt heel veel inspiratie. En dan denk je: maar dit past misschien wel bij ons eigen bedrijf.
00:06:44
Marijke: En dan zegt je vader: alle vertrouwen gaan we doen?
00:06:46
Robin: Ja, klopt.
00:06:47
Marijke: En dan sta je zomaar in de zon bij de waterkant te kijken naar bomen die gaan groeien. Mooi, we gaan verder praten.
00:06:53
Robin: Dank je wel.
00:06:56
Marijke: Het is een prachtige dag met een heerlijke winterzon en dus besluiten we het gesprek buiten voort te zetten. Tussen de schuren van Robin, waar de honden en katten rondrennen, sluit Cyriel zich bij ons aan en we praten over de kansen en de uitdagingen van agroforestry. Cyriel, fijn dat je er bent. Je werkt als beleidsmedewerker agroforestry bij het ministerie. Het bestaat technisch gezien al heel wat jaren, maar we zijn het wat uit het oog verloren. Hoe kan dat?
00:07:25
Ceriel: Ja, landschapselementen hebben altijd een belangrijke functie gehad op het boerenerf als het gaat om hakhout of voor bezems. Of noem het maar op. En ik denk dat we met de schaalvergroting van de landbouw die functies minder nodig hadden en ook zijn vergeten. Dat er nadat er allerlei waardevolle diensten worden geleverd door dit soort landschapselementen. Ja, en die beginnen we langzaam weer terug te vinden in een nieuw jasje en dat zijn we agroforestry gaan noemen. Een soort rebranding van de landschapselementen en dat, ik denk, ook wel aanspreekt bij een groep boeren.
00:08:09
Marijke: Ja wat hoor je terug van die boeren? Want Robin vertelde bijvoorbeeld van de impact van een bepaalde boom op een bepaald insect. Dat weten we ook niet meer. Wat hoor je daarover terug van boeren?
00:08:21
Ceriel: Nou, ik denk dat boeren in het begin, ik doe dit nu zo'n vier jaar, in het begin was het een beetje sceptisch van: ja, ik ben landbouwer, geen bosbouwer. Maar nu de voordelen steeds beter bekend worden en een groep boeren het steeds meer aanspreekt en interessant vinden om zich erin te verdiepen. En als je je er eenmaal in gaat verdiepen dan komen er allemaal interessante feitjes, ook voor je bedrijf naar boven, wat je weer stimuleert om er nog meer in te duiken en ermee aan de slag te gaan.
00:08:50
Marijke: Robin, is dat herkenbaar?
00:08:52
Robin: Ja.
00:08:53
Marijke: Wat herken je? En wat spreekt je dan aan? Wat voor feitjes of wat voor een netwerk ben je tegengekomen?
00:08:59
Robin: Eigenlijk met name dat bepaalde bomen cruciaal zijn voor bepaalde insecten, maar ook de voederhaag, is ook heel nuttig voor de dieren. Het geeft schaduwplekken en ze kunnen de blaadjes eten en in de blaadjes, daar zitten heel veel mineralen. En de koe die kan ook browsen, dus hij kan ook instinctief aanvoelen aan welke boom hij/zij behoefte heeft.
00:09:26
Marijke: Dat is toch ook wel bijzonder, Jij knikt erbij, vertel eens?
00:09:31
Ceriel: Ja, nou ja, dat is denk ik voor een melkveehouderij of gewoon veehouders. Het mooie van voeden hagen: het biedt schaduw, biedt comfort en je hebt inderdaad allerlei soorten die een aanvulling kunnen zijn voor het rantsoen. Dus niet zozeer de hoeveelheid die ze ervan kunnen eten, maar vooral de sporenelementen die, als je de soorten goed uitkiest, een positief effect kunnen hebben op de diergezondheid.
00:09:59
Marijke: Ja, op de korte termijn kun je dus al redelijk gauw zien van: goh, dit heeft voordelen in kleine stapjes, maar ook op de lange termijn zal het boeren wellicht helpen als het gaat over hoe onze bodem er over zoveel jaar uitziet?
00:10:12
Ceriel: Zeker, je ziet dat door klimaatverandering, het of heel nat of heel droog kan zijn en voederhagen kunnen daar een dempend effect in hebben door de windsnelheid te vertragen, dat de verdamping minder minder groot is. En dus in hele droge jaren als het goed is, de bodemvocht toch op peil wordt gehouden.
00:10:38
Marijke: We horen al veel voordelen van agroforestry. Welke voordelen zou jij ook nog willen highlighten?
00:10:44
Robin: Dat is eigenlijk als landschapselement. Het ziet er ook gewoon heel mooi uit en ik vind zelf ook bijvoorbeeld een Engels landschap met allemaal die mooie gevlochten heggen. Ja, dat vind ik zelf ook heel erg mooi.
00:10:58
Marijke: Ja, dus daar geniet je ook van?
00:10:59
Robin: Ja, en ik zou eigenlijk ook wel willen, dat we om ons hele bedrijf zo'n dikke heg kunnen aanplanten en dat zouden wij ook graag doen met de sloot hierachter. Maar daarvoor hebben we nog het waterschap nodig.
00:11:12
Marijke: Kijk dus als zij luisteren.
00:11:14
Robin: Ja, dat hoop ik, maar we moeten even kijken.
00:11:17
Marijke: Ja, mooi. Hoor je dit vaker dat als boeren er eenmaal mee beginnen dat het een soort aanstekelijk effect heeft of dat ze nog meer willen?
00:11:26
Ceriel: Ja, het is iets wat je klein kunt beginnen op een stukje wat misschien net wat meer afgelegen ligt, wat je niet direct heel erg nodig hebt, maar daarmee kun je wel ervaring opdoen wat wel werkt, wat niet werkt en zie je ook wat op dat kleine stukje dan de effecten zijn. En er zijn heel weinig boeren die ik gesproken heb die ermee begonnen zijn, die na een paar jaar zeggen van: nee dit is echt niks voor mij. De meeste groeien door en willen groter en meer aanplanten.
00:11:56
Marijke: Wat je wel terughoort is dat ze wel geduld moeten hebben, waarmee?
00:11:59
Ceriel: Nou ja, bomen en struiken groeien toch traag. Dus het is inderdaad iets voor de lange termijn. Je moet het niet doen van: ik plant dit jaar een boom en volgend jaar kan ik de vruchten er al van plukken. Maar tegelijkertijd is dat ook denk ik het mooie dat je het landschap weer geleidelijk een nieuwe vorm geeft. Dat je er ook aan kunt wennen, dat je de tijd hebt om je ook voor te bereiden als je bijvoorbeeld walnoten plant. Dat je ook de tijd hebt om na te denken hoe je ze gaat afzetten om samenwerkingsverbanden op te bouwen met andere boeren die daarmee bezig zijn. Dat je als collectief kunt kijken hoe je die markt gaat invullen.
00:12:45
Marijke: Ceriel, hoe probeert het ministerie boeren ook te helpen met agroforestry?
00:12:50
Ceriel: Dat doen we eigenlijk op een aantal verschillende manieren. We proberen sowieso te ondersteunen. Nou, jij hebt voor kennisdeling het Agroforestry Netwerk Gelderland. Het bouwen van netwerken is iets wat wij ondersteunen om juist inderdaad die kennis die je nodig hebt te verspreiden en boeren de ruimte te geven om ook een plan te maken wat bij hun bedrijf past. Want ieder bedrijf is anders en hoe je dan agroforestry daarop toepast is ook voor ieder bedrijf weer anders. Daarnaast het is een innovatie en met innovatie komt altijd dat de wet en regelgeving niet altijd helemaal aansluit.
00:13:31
Marijke: Heb je daar een voorbeeld van?
00:13:33
Ceriel: Nou ja, er zijn een aantal gebieden in Nederland die heel open zijn of open zijn geworden de afgelopen vijftig jaar. En dan zie je dat in de wet soms verankerd is, dat het ook open moet blijven zonder dat dan heel gespecificeerd is wat open is. Is open helemaal niks of is open meer lage heggen. Je merkt dat daar nu in die open gebieden gesprekken op gang komen om te kijken, hoe kunnen we dan toch bepaalde heggen en hagen mogelijk maken? Nou, dat zijn gesprekken die we ook faciliteren. Het GLB, belangrijk natuurlijk voor boeren om daar genoeg ruimte voor agroforestry in te maken en het ook te belonen. En een stuk kennisontwikkeling van hoe bomen en struiken, wat voor effect hebben die nou op bijvoorbeeld de grasgroei of de melkafgifte of noem het maar op. Om dat nog beter in kaart te brengen.
00:14:29
Marijke: Mooi om te horen. En Robin staat er handenwrijvend bij. Want jij werkt samen natuurlijk met je ouders en ook met je grootouders op dit bedrijf. Maar je bent vier dagen in de week ook bezig met onderzoek en innovatie. Op welke manier wordt daar gesproken over agroforestry? En wat hoor je terug?
00:14:47
Robin: Nou, bij de Marke waar ik werk, daar hebben we vijf soorten Agroforestry aangeplant. We hebben dan bijvoorbeeld agroforestry aangeplant voor luchtzuivering, maar ook voor humane consumptie. Maar ook bijvoorbeeld voederhagen voor de melkkoeien. Dan kun je daar ook een beetje kijken als boer of als agrariër: welke soort past het beste bij mij en bij mij in het landschap en met allerlei andere functies.
00:15:23
Marijke: Je hoeft het wiel niet helemaal zelf opnieuw uit te vinden, er is al heel veel kennis. En als we dan kijken naar de kennis over wat voor bomen bijvoorbeeld plant je aan. We hoorden vanuit Robin al van we hebben gekozen voor veilig wat hier al groeit. Maar er zijn ook boeren die hele exotische bomen aanplanten. Ceriel hoe kunnen jullie boeren helpen in die keuze?
00:15:46
Ceriel: We hebben ook met Agroforestry Netwerk Nederland een factsheet gemaakt over de juiste boom op de juiste plek. Afhankelijk van grondsoort, grondwaterstand, wil je dat boeren de juiste plant keuze maken die past bij hun omstandigheden. Nou ja, en daar staan ook een aantal inheemse soorten en een aantal uitheemse soorten bij. Ik denk dat het altijd goed is om een mix aan te planten, diversiteit is altijd sterker dan wanneer je één soort kiest en als die het dan niet wordt, dan ben je meteen je hele systeem kwijt. Dus dat is een manier hoe we proberen de slagingskans voor boeren die hiermee willen starten om die zo groot mogelijk te maken. Want het is niet heel enthousiasmerend als je aanplant en alles na een jaar dood is. Dus dat proberen we zoveel mogelijk te voorkomen met het verspreiden van dit soort kennis.
00:16:43
Marijke: Je fiches op verschillende bomen zetten. Welke ontwikkelingen zouden jullie heel graag nog willen zien op dit gebied? Mag ik met jou beginnen Ceriel?
00:16:52
Ceriel: Ik denk dat het heel mooi is en dat zie ik ook wel gebeuren dat agroforestry door een steeds grotere groep boerenbedrijven wordt omarmd en ook wel echt wordt gezien als een manier om een robuuste landbouwsector te krijgen richting de toekomst.
00:17:11
Marijke: Mooi. Robin, als jij aan een knop zou mogen draaien, want je bent hier ontzettend enthousiast over. Maar hoe zou je het willen laten landen? Wat heb je het liefst?
00:17:19
Robin: Nou, ik heb het liefste dat dit wordt geregeld in het agrarisch natuurbeheer. En dan niet in het GLB, want het GLB, dat wijzigt veel te vaak en het tikt niet heel erg aan. Het zou mooi zijn als het een goede plek krijgt in het agrarisch natuurbeheer, dat het daar een apart pakket krijgt waar dan in staat welke soorten, waar en wat ook de jaarlijkse vergoeding is voor het onderhoud. Want je levert echt een hele mooie ecosysteemdiensten. En ik heb dat eigenlijk liever dan subsidie bij de aanplant, want dat is eenmalig en een subsidie is altijd tijdelijk en ik heb dan liever een afspraak voor 10/20 jaar die je met elkaar aangaat en dan kun je daar echt op bouwen.
00:18:07
Marijke: Mooi. Andere uitdagingen nog? Voordat mensen denken: hupsakee, morgen ga ik beginnen en aanplanten.
00:18:13
Robin: Het is eigenlijk heel simpel. Schakel een hovenier in en schakel een expert in die met jou de soorten bepaalt. Dan heb je eigenlijk op een hele laagdrempelige manier en in één dag, dan heb je alle bomen erin.
00:18:27
Marijke: Ja dus eigenlijk zeg je ik zie niet zoveel drempels. Gewoon beginnen, klein beginnen en gevarieerd beginnen. Dan komt het.
00:18:34
Robin: Begin maar eens met vijftig meter en dan heb je daar al zoveel ervaring mee. Dan zie je er ook veel minder tegenop om de rest te doen, want wij zagen er wel echt heel erg tegen de eerste dag op dat we moesten aanplanten. Want eigenlijk stelde het niet zo heel veel voor, maar je maakt je er dus heel druk om en je hebt geen idee dan hoe het moet en wat de uitdagingen zijn. Maar begin klein en dan valt het reuze mee.
00:18:59
Marijke: Een mens lijdt het meest onder het aanplanten dat hij vreest, noteren we dan maar. Nog één vraag aan jou, Ceriel, over het verwaarden van diensten die je aanbiedt op je bedrijf. Veel boeren zeggen: Ik vind dit gewoon mooi, ik vind het leuk, het is waardevol voor mezelf. Maar hoe kunnen we ook zorgen dat die biodiversiteit en al die andere zaken ook inderdaad een plekje krijgen?
00:19:22
Ceriel: Ja, een van de dingen die noem je al: we zijn aan het kijken, hoe kan het onderdeel worden van agrarisch natuurbeheer pakketten. Een andere vorm is de eco-regeling binnen het GLB. Nou, je merkt met zo'n innovatie ja, net als met wet en regelgeving, je denkt van het past er heel mooi bij, maar het past er net niet. Dus dat zijn een van de dingen die we aan het doen zijn om te kijken hoe we dat wel kunnen passen.
00:19:48
Marijke: En als je dat allemaal met elkaar op gang wilt brengen en er zullen ondernemers zijn die er nog niet mee zijn begonnen, wat zou je aanraden?
00:19:56
Ceriel: Ik zou je vooral aanraden om, als je inspiratie wil, vanaf maart komt de film "Bomen op mijn land" openbaar. Een film waarbij we een aantal voorbeelden in uit België en Frankrijk een jaar lang hebben gevolgd die er al twintig jaar mee bezig zijn om je te laten zien van: hey, als je er nu mee begint dan kan het over ongeveer twintig jaar ongeveer zo uitzien. En die ervaringen die boeren twintig jaar lang hebben opgedaan die delen ze zeg maar in die film. Dus dan krijg je een beetje een gevoel van wat kun je, wat kun je nou verwachten als je hiermee begint en als je echt interesse hebt? Ik denk dat we de link wel kunnen delen voor alle lokale netwerken die er zijn. Neem daar contact mee op en je komt terecht in een boeren netwerk die je verder kan helpen.
00:20:47
Marijke: Ja, en dat daar heb jij al behoorlijk wat ervaring mee Robin, wat hoor je daar terug? Wat neem je dan mee van zo'n avond of middag?
00:20:54
Robin: Nou, met name de energie en die is heel erg leuk. En inspiratie, dan zie je dat ook akkerbouwers er mee bezig zijn en ook zelfs in de Flevopolder en die het daar echt gebruiken om minder last te hebben van de harde winden.
00:21:12
Marijke: Ja ik zag inderdaad een voorbeeld in de Flevopolder. Nou, als het daar kan, dan kan het op veel plekken. Er zullen nog ondernemers zijn die denken, ik ben al met veel innovaties bezig. Bijvoorbeeld ook in de precisielandbouw vallen er ook dingen te combineren met elkaar.
00:21:27
Ceriel: Ja, absoluut. Ik zie het als een ingrediënt in een mix van natuurinclusieve technieken. Jij bent ook bezig met kruidenrijk grasland. Nou, dat is al een hele mooie combinatie, die elkaar ook kan versterken. Dus het is niet dat het het enige is waar ik van zou zeggen daar moet je mee aan de slag. Maar het kan volgens mij een hele mooie aanvulling zijn op wat boeren al allemaal doen.
00:21:54
Marijke: Mooi! Tot slot over een paar jaar komen we hier weer terug. De twee honden die hier rondlopen zijn al blij, want dan kunnen ze met allemaal stokken spelen van die bomen. Wat hoop je dan te zien op jullie bedrijf?
00:22:05
Robin: Nou, ik hoop met name dat heel veel vogeltjes erin zitten en daar ben ik wel heel benieuwd naar. En ik ben heel benieuwd wat de koeien ermee gaan doen zeg maar. En je hoort de verhalen dat ze de bomen heel goed kort houden, maar ja, dan is het altijd spannend of dat ook dan echt gebeurt.
00:22:22
Marijke: We weten in ieder geval zeker dat jouw innovatiekracht enorm vertakt in de komende jaren en dat je hier enorm enthousiast over bent. Mag ik jullie beiden hartelijk bedanken?
00:22:30
Ceriel: Dank je wel!
00:22:34
Marijke: Voeten in de Aarde is een productie van het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, LVVN en uitgevoerd door Havas Lemz en Microphone Media. Wil je meer weten over agroforestry of andere innovaties in de landbouw? Ga dan naar Groeiennaarmorgen.nl