Boeren op natuurgrond

(Een harde wind blaast door blaadjes aan een tak en door bomen en struiken. Voor een boerderijwoning ligt een grasveld en water. Beeldtitel: Op weg naar een natuurinclusieve landbouw: melkveehouder Ardy de Goeij. Achter de boerderijwoning staan schuren. Een vlag met daarop 'Natuurboerderij Hoeve Stein' wappert in de wind. Ardy de Goeij staat in een stal:)

LEVENDIGE MUZIEK

ARDY DE GOEIJ: Goedendag, Ardy de Goeij van boerderij Hoeve Stein in polder Oukoop.
Ik woon hier samen met mijn vrouw en mijn twee kinderen: Ivanka, Joep en Thijs.
Wij hebben een biologisch melkveebedrijf met 186 hectare.
80 hectare van Staatsbosbeheer en 106 van onszelf.
Allemaal natuurgrond.
We beheren de koeien biologisch en dat doen we in een vrijloopstal met een strobed.
En we melken de koeien traditioneel, met een draaimelksysteem.
Wij produceren niet alleen biologische melk, maar ook natuur.
Wij hebben natuurstroken langs onze percelen.
We hebben een maaiprotocol.
Als we maaien, dan monitort een extern iemand of er weidevogels in het perceel zitten en, of zitten te broeien.
Als dat zo is, dan maaien we niet en dan wachten we totdat hij de percelen vrijgeeft.
En daarna gaan we pas oogsten.
Dat houdt in dat we soms 1 mei al aan het kuilen zijn maar soms ook weleens pas 1 juni.

(Zwart-witte en bruin-witte koeien staan in een langzaam ronddraaiende melkcarrousel. Met een doekje veegt Ardy de spenen van een van de koeien schoon en bevestigt de bekers van de melkmachine aan de uiers.)

DE LEVENDIGE MUZIEK SPEELT VERDER

We pachten al jaren van Staatsbosbeheer.
Dat is langzaam uitgegroeid tot 80 hectare.
En, ja, nu zijn we nog 'closer' samen gaan werken.
En we gaan ook proberen om hun natuurmaaisel droog te oogsten en in de pot te gaan gebruiken, zodat ik geen stro hoef te kopen en Staatsbosbeheer niet duur natuurmaaisel als compesteringsmateriaal af hoeft te voeren.
LUUK OEVERMANS: In Reeuwijk ligt honderd hectare weidevogelgrasland tamelijk afgesloten van de buitenwereld, omsloten door de infrastructuur die u hier om u heen ziet, smal.
Dat is een belangrijke reden geweest om te kijken van, ja, als we dit duurzaam verder willen brengen dan is het verstandig om in het gebied een bedrijf te ontwikkelen dat aansluit bij het natuurbeheer en hier een positie houdt waardoor we ook het natuurbeheer vorm kunnen geven.
Anders moeten we dat gaan doen met boeren ver weg.
Dat doen we gedeeltelijk nog steeds maar in feite hebben we nu ook een basis in het gebied om het natuurbeheer duurzaam te realiseren.
Daarvoor zijn we met de familie De Goeij in zee gegaan want dat was al een extensief bedrijf, vertrouwd met extensief grondgebruik.
Die er ook voor openstonden om hier het experiment natuurhoeve aan te gaan.
Die hebben hier geïnvesteerd in gebouwen.
De grond is afgewaardeerd en aan hun eigen grondpositie hebben we 80 hectare Staatsbosbeheergrond toegevoegd om het geheel tot een ook economisch haalbare opzet te maken.
En dat helemaal in het kader van weidevogelbeheer en botanisch beheer in de slootkant.

(Aldus Luuk Oevermans. Ardy en Luuk lopen door een wei.)

LUUK: Zo, ze staan er mooi droog bij.

(Ze rapen droog gras op.)

Dat kun je vrijdag wel in de potstal rijden als de zon een beetje schijnen wil.
ARDY: Daar maken we strooisel van.
LUUK: Kruidenrijk.

(Hij bekijkt het gras.)

ARDY: En droog. LUUK: En droog.

(Later raapt Ardy opnieuw wat gras op.)

ARDY: Dit is een natuurmaaisel, dat gaan we uitstrooien in de pot zodat de koeien erop kunnen liggen.
En vervolgens laten we de ruige mest weer naverteren zodat de onkruidzaden die erin zitten, geen kans krijgen.
De samenwerking levert ons op dat we meer grond kunnen gaan pachten en dat is doorgegroeid tot 80 hectare nu zodat we minstens één koe per hectare hebben.
Daardoor hebben we ook veel minder risico's voor slechte zomers, voor droge zomers dat we zeker weten dat we genoeg gras hebben om te oogsten en om ons vee te kunnen laten grazen.
Want als je biologisch bent ben je verplicht om maximale weidegang toe te passen.
Vanaf ons bedrijf hebben we ook excursies samen met Staatsbosbeheer.
Mijn vrouw verzorgt dan de catering en ik vertel een verhaal over ons bedrijf.
Wij hebben in onze stal ook nog een zichtlocatie gemaakt zodat mensen via het wandelpad van Staatsbosbeheer dat langs ons bedrijf loopt, via een hoge loopbrug over het bedrijf bij ons de stal in kunnen.
En vanaf de zichtlocatie gaan de mensen ook dan een wandeling door de polder maken van 2 à 2,5 uur.

(Ardy is aan het werk in de melkcarrousel. De brug loopt langs de carrousel naar buiten en leidt naar een groen veld in een weidse omgeving. Een vrouw fietst over een smal pad. Koeien staan te grazen in de wei.)

DE LEVENDIGE MUZIEK SPEELT VERDER

We hebben een biologische melkprijs, die is hoger dan traditioneel.
Daarnaast krijgen we vanuit de provincie ook een natuurvergoeding afhankelijk van wat voor pakket we afgesloten hebben op dat perceel en dat kan weidevogelgrasland zijn, maar ook rietland.
En de vergoeding daarvoor is afhankelijk van het beheer.
Maar uiteindelijk heb je die vergoedingen nodig om die natuurstroken en die rietzones ook weer zo te beheren.
Ons eigen verdienmodel moet echt van de koeien en biologische melk en vlees komen.

(Luuk wijst.)

Zie jij die krabbenscheer?
-Ja.
Dat is ook echt een soort van, een succes voor het baggeren van die sloot dat hij nou weer terugkomt.
Ik heb hem jaren hier niet gezien, maar gewoon door de verbeterde waterkwaliteit zie je die krabbenscheer overal weer in plukken in die sloot terugkomen.
Dat is echt een indicator voor schoon slootwater.
ARDY: Mooi, hè. LUUK: Heel leuk om die soort hier te zien.
Ik had hem nog niet gezien.
LUUK: Wat wij uitrollen en in onze contracten opnemen is in feite extensief beheer, dus weinig koeien per hectare een laag bemestingsniveau, een uitgestelde maaidatum.
En daar paste hij goed bij omdat hij daar al enigszins vertrouwd mee was.
Dus het totale bedrijf staat in de stand voor natuurbeheer met uitdrukkelijk ook oog voor de economische levensvatbaarheid van het geheel.

(Luuk hurkt bij de waterkant.)

Hé, kijk, dat is nog een leuke soort, hè, de moerasandoorn.
Voel je de stengel? Vierkant. Dus niet rond, maar vierkant.
Zo'n oeversoort die op natte oevers uit de voeten kan.
Dus dat is wel een leuke soort om die hier aan te treffen.
Ook een succes voor het plaggen.
We zijn naar een heel extensief natuurbedrijf gegaan en, ja, ik voel me er heel goed bij.
Je wordt gewaardeerd door de buurt en de samenleving.
We leveren mooie, biologische producten af.
De natuur in het gebied doet het goed.
Ja, ik ben er positief bij.
En economisch was het verdienmodel beter dan dat ik traditioneel was gebleven.

(Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Beeldtekst: Meer informatie over de bedrijfsvoering van Ardy de Goeij is te vinden op de factsheets over natuurinclusieve landbouw. Deze staan ook op Groen Kennisnet. Op weg naar een natuurinclusieve landbouw.)

DE LEVENDIGE MUZIEK EBT WEG

(Regie: Joris van der Kamp. Techniek: Roald ten Hagen. Producent: In2Content. Copyright 2018.)