"Het moet anders: van voortdurende verlaging van de kostprijs van producten naar voortdurende verlaging van het verbruik van grondstoffen. Die omschakeling is mogelijk." (Visie Waardevol en verbonden, Nederland als koploper in Kringlooplandbouw)

Omslag naar kringlooplandbouw

Bij kringlooplandbouw is de uitstoot van schadelijke stoffen zo klein mogelijk, wordt bijgedragen aan de verbetering van biodiversiteit en bodem en wordt zuinig omgegaan met grondstoffen en energie. In deze transitie moeten boeren vanzelfsprekend ook een goede boterham kunnen verdienen.

We kiezen nu voor de toekomst. Die ziet er fundamenteel anders uit. Waar het de komende jaren om draait is dat agrariërs in staat worden gesteld om de uitdagingen aan te gaan. En dat boeren die door willen hier uiteindelijk sterker uit te komen.

Lees ook: Visie Landbouw, natuur en voedsel: waardevol en verbonden.

Door innovatief ondernemerschap is de Nederlandse land- en tuinbouw groot geworden. Nu hebben we dat innovatieve ondernemerschap heel hard nodig om de transitie in de landbouw vorm te geven.

De boer die oplossingen aanreikt

De boer die zich verantwoordelijk maakt voor de kwaliteit van het landschap, die landschapselementen beheert of zich inzet voor weidevogels; dat is een boer die bijdraagt bij aan biodiversiteit. De boer die reststromen gebruikt voor veevoer, draagt bij een hergebruik van grondstoffen. Met de teelt van eiwitgewassen kan een boer stikstof vastleggen en de bodem verbeteren. Met de teelt van vezelgewassen kan een boer een rol gaan spelen in het halen van de klimaatdoelen. De boer kan op allerlei manieren voor oplossingen zorgen.

De overheid, ketenpartijen, kennisinstellingen, financiers en consumenten spelen allemaal een rol om dit mogelijk te maken.

Door innovatief ondernemerschap is de Nederlandse land- en tuinbouw groot geworden. Nu  hebben we dat innovatieve ondernemerschap heel hard nodig om de transitie in de landbouw vorm te geven.

Is er toekomst voor boeren in Nederland?

Absoluut. Agrariërs kunnen in de toekomst juist een belangrijke bijdrage leveren om de doelen op het gebied van natuur, waterkwaliteit en klimaat te behalen. De Nederlandse landbouw is en blijft belangrijk voor voedselproductie, landschap en natuur. Daarvoor moeten er wel eerst fundamentele keuzes gemaakt worden voor de inrichting van het landelijk gebied. Daarbij is het eerlijke verhaal ook dat niet alles meer overal kan en dat de landbouwsector moet verduurzamen.

Innoveren, extensiveren en omschakelen

Het toekomstperspectief ziet er voor iedere boer en voor elk bedrijf anders uit. Dat perspectief hangt af van persoonlijke ambities. Maar ook van de mogelijkheden of beperkingen in de omgeving. Welke landbouw kan waar?

Provincies maken voor elk gebied plannen om de doelen voor natuur, waterkwaliteit en klimaat te halen. Dit heet een gebiedsgerichte aanpak. Boeren die graag door willen en kunnen, moeten dat kunnen doen op een volhoudbare manier.

Welke stap kan je zetten?

Groeien naar morgen betekent dat je je als ondernemer kan richten op innoveren, extensiveren of omschakelen. In de praktijk zal een boer vaak deze richtingen combineren op het bedrijf.

Innoveren 

Ondernemers investeren bijvoorbeeld in nieuwe technieken en managementmaatregelen: integraal emissiearme stallen, bodemverbeteraars, mestverwerking, precisietechnieken en robotisering. Andere voorbeelden zijn: nieuwe weerbare gewassen, robuuste (vee)rassen, restromen voor veevoer. Ook kan je denken aan vormen van samenwerking tussen akkerbouwers en veehouders om kringlopen te sluiten van voer en mest.

Extensiveren 

Veehouders verminderen het aantal dieren per hectare. Akkerbouwers kiezen voor een ruimere vruchtwisseling en meer maaigewassen. Vaak gaat dit in combinatie met natuur- en landschapsbeheer, bufferstroken, of bijvoorbeeld waterberging en koolstofvastlegging.

Omschakelen 

Ondernemers bieden andere producten of diensten aan. Ze schakelen bijvoorbeeld om naar biologische landbouw. Of ze kiezen voor de teelt van eiwitgewassen en gewassen voor biogrondstoffen. Sommige ondernemers starten een zorgboerderij, ontvangen scholieren op hun bedrijf of richten zich op recreatie. Anderen gaan de eigen producten zelf verwerken en verkopen.

Hoe kan ik de kost verdienen?

Maar hoe kan je genoeg verdienen? Dit is een begrijpelijke zorg.

De overheid zal boeren die door willen en kunnen met hun bedrijf graag ondersteunen. Daar is veel geld voor beschikbaar. Denk alleen al aan het stikstoffonds (25 miljard euro) en het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (bijna 1 miljard per jaar).

Op Groeiennaarmorgen.nl verkennen we samen hoe we met die financiële middelen als ondersteuning, concreet stappen kunnen zetten. Steeds meer agrarische ondernemers gaan natuurinclusiever boeren. Steeds meer boeren ontdekken dat functionele agrobiodiversiteit, zoals kruidenrijk grasland of een ruimere gewasrotatie, bijvoorbeeld leidt tot minder inputs en kosten, goede opbrengsten en betere aanpassing aan klimaatverandering. Voor steeds meer boeren zijn beheersvergoedingen onderdeel van het verdienmodel.

In de toekomst moet de duurzame boer ook een goed verdienvermogen hebben. Daarvoor kijken we ook naar de maatschappij, de bedrijven die leveren en afnemen van de boer (de ketenpartijen), de banken en de rol van de consument.

Handen en voeten

De toekomst is niet uit te tekenen. Het is een zoektocht die we samen doen. Daarom is Groeien naar morgen er. Hier lees je verhalen van agrariërs die kringlooplandbouw handen en voeten geven. Vanuit de praktijk, waarin iedere investering, verandering of innovatie ook uit moet kunnen.