Een toilet tegen ammoniakemissie
Henk Hanskamp groeide op als boerenzoon, maar volgde zijn hart voor de techniek. Nu combineert hij beide met zijn bedrijf Hanskamp dat is gespecialiseerd in technische oplossingen voor boeren. Sinds 2016 is Hanskamp bezig met de ontwikkeling van een koeientoilet. Een systeem waarmee het ammoniakprobleem in de melkveesector grotendeels kan worden opgelost, volgens Henk. Het zogeheten CowToilet zorgt ervoor dat urine van de koe, apart van vaste mest wordt opgevangen en afgevoerd. Door te zorgen dat deze twee niet samenkomen wordt er aanzienlijk minder ammoniak gevormd. ‘Hiermee wordt het ammoniakprobleem bij de bron aangepakt.’ Aldus Henk.
Maar hoe zorg je ervoor dat de koe plast?
Om de urine apart te kunnen opvangen, moet de koe op het juiste moment plassen. Volgens Henk, was dit een grote uitdaging. ‘Wetenschappers vertelde ons dat het onmogelijk zou zijn om dit voor elkaar te krijgen, omdat een koe niet zindelijk kan worden. We probeerden het de koe te leren door haar te belonen na het plassen, maar dit lukte niet. Toen kwamen we erachter dat een koe een zenuw heeft die ervoor zorgt dat ze plast. Deze ontdekking was een mijlpaal voor ons. Vanaf dat moment begon het ontwerp van het CowToilet. Het CowToilet wordt op de banden van de uier geplaatst en tikt de zenuw aan die de plasneiging veroorzaakt, hierdoor gaat de koe plassen. Na een tijdje ontdekten we dat koeien echte gewoontedieren zijn. Het aantikken van de zenuw bleek niet meer nodig, de koe begon uit zichzelf al te plassen wanneer ze bij het CowToilet stond.’
‘Ongeveer negentig procent van de ammoniakemissie is afkomstig van de landbouw en tweeëndertig procent daarvan van de melkveesector. Als we dit met het CowToilet kunnen verminderen zou dat natuurlijk fantastisch zijn!’
Kringlooplandbouw
Volgens Henk draagt het CowToilet naast het verminderen van ammoniakemissie ook bij aan kringlooplandbouw. ‘De opgevangen urine is puur en bevat stikstof en kalium, hele waardevolle stoffen die gebruikt kunnen worden voor precisie bemesting en zelfs als vervanging van kunstmest. Helaas is dit door de nitraatrichtlijn nog niet mogelijk, maar in de toekomst misschien wel. Andersom gebeurt hetzelfde met de vaste mest, hier zit fosfaat en organische stof in, wat weer geschikt is voor andere gewassen. Omdat deze mest bijna geen urine bevat en dus ook veel minder ammoniak, zou het zo op het land kunnen worden verspreid in plaats van dat het geïnjecteerd moet worden. Dit zou een boer een hoop tijd en geld kunnen besparen.’
Over ammoniakemissie
Nederland heeft veel veeteelt voor de productie van vlees, eieren en melk. Deze dieren produceren mest, daarin zitten stoffen die bevorderlijk zijn voor de teelt van gewassen. Deze meststoffen worden daarom gebruikt op het land. Een van deze stoffen is ammoniak, deze stof ontstaat wanneer urine en vaste mest met elkaar in contact komen. De ammoniak gaat via de luchtkanalen uit de stal, de lucht in en daalt een stuk verderop neer. Dit is nadelig voor planten die juist gedijen onder hele grondstof arme omstandigheden. Deze planten verdwijnen uit het ecosysteem, wat een grote impact heeft op de biodiversiteit.
Publicatiedatum op deze site: 30 september 2019
Dit verhaal is onderdeel van een serie artikelen voor deze website (tussen 2019 en 2021) waarin agrarisch ondernemers vertellen hoe zij werken aan de omslag naar kringlooplandbouw. Op Groeien naar morgen lees je verhalen van agrariërs die stappen zetten en maak je kennis met de Demobedrijven.